Loslaten

Het is belangrijk te beseffen dat de strijd tussen loslaten en vastgrijpen een centraal onderdeel is van de meditatietraining. Iedere keer als we ons open stellen en een drempel overgaan, komen we weer een nieuwe drempel tegen. Het is te vergelijken met het afpellen van een ui. Willen we doorgaan tot de kern dan zullen we vele lagen tegen komen. 

Het doorbreken of loslaten van deze lagen is in wezen een vreugdevol proces, want het licht breekt door, de spirituele zon begint te schijnen en onze ervaring wordt gevoed met vertrouwen, verzachting en warmte. Maar voor veel mensen blijkt echter het meditatieve loslaten een pijnlijk proces te zijn. Zodra we tegen een grens aanlopen, worden onze diepgewortelde patronen, gehechtheden en gewoontes zichtbaar. Dit brengt vaak een schok te weeg. We kunnen dan overdonderd worden door gevoelens van onmacht, zinloosheid, frustratie of depressie en proberen de boel krampachtig onder controle te houden.

Hoe is het mogelijk dat we ons zo vastzetten terwijl loslaten juist zoveel ontspanning en helderheid teweeg kan brengen? Want als we goed kijken, is alles wat ontstaat vergankelijk en zijn we helemaal niet instaat om permanent de zaken te controleren. Het heeft ook geen zin om het vast te houden, het leven verandert toch en het vasthouden levert alleen maar pijn op.

Alles wat geboren wordt, is vergankelijk en zal sterven.
Alles wat bijeengebracht wordt, is vergankelijk en zal opraken.

Alles wat samenkomt, is vergankelijk en zal uiteengaan.
Alles wat opgebouwd wordt, is vergankelijk en zal instorten.
Alles wat opkomt, is vergankelijk en zal ten val komen.

Vriendschap en vijandschap, geluk en verdriet, goed en kwaad,
alle gedachten die door je hoofd spelen,
alles is voortdurend aan het veranderen.
~Patrul Rinpoche


Wordt wakker en laat los. Besef tot in het merg van je botten dat alles wat verschijnt voortdurend verandert. Kan je dat werkelijk toelaten en voelen?

Het proces van loslaten betekent niet dat we gevoelloos moeten worden zodat we allerlei pijnlijke ervaringen niet meer beleven. Het is een natuurlijke reactie dat we bij loslaten of meditatief sterven angst, wanhoop of verdriet zullen ervaren. Alleen hoe gaan we daar mee om?  Laten we ons helemaal door deze ervaringen bepalen? Worden we iedere keer weer in de onmacht, depressie of zinloosheid meegesleurd? Of worden we totaal één met deze ervaringen, zodat we ze het volgende moment in openheid en vreugde totaal los kunnen laten? Kortom, hoe gaan we om met onze pijnlijke neurotische patronen?

Het vraagt veel geduld, vertrouwen, doorzettingsvermogen en beoefening om werkelijk los te laten en patronen te doorbreken. Onze overlevingsstrategie van grijpen en afkeren heeft zich flink vastgezet. Tegelijkertijd biedt deze strijd een mogelijkheid tot bevrijding te komen.  Het is een fundamentele uitdaging verschillende hindernissen te overstijgen en uiteindelijk inzicht te ontwikkelen in de grondslag van het leven.

De meest krachtige oefening in het leren omgaan met de diepgewortelde neurotische patronen is liefdevolle aandacht. Liefdevolle aandacht is ruimte scheppen en realistisch zien wie we zijn en hoe we handelen, vanuit volledige acceptatie, zonder te oordelen. Liefdevolle aandacht kan ons bewustzijn thuis brengen en een fundamenteel vertrouwen geven. We kunnen leren in het ‘hier en nu’ te zijn en vanuit het hart werkelijk in contact te staan met het leven zelf.

Vaak wordt door leraren binnen spirituele tradities opgeroepen om in de meditatie te sterven. Sterf bewust op je meditatiekussentje. Sterf nu, op dit moment, in volle aanwezigheid. Laat los, geef je over. Sterf terwijl je leeft en voel tot in het merg van je botten het warme, open en omvattende gewaarzijn.

Of anders geformuleerd: Laat de verdediging van ego los, even geen voorkeuren meer, laat de weerstand gaan, zonder begeerte niet meer overal op reageren, even niet met de zaken bemoeien. Waar ben je nu? Hier ! Zonder inspanning aanwezig zijn, niets doen !

We bezitten zodoende de mogelijkheid ons werkelijk open te stellen voor de levende stroom en de gehechtheid aan het leven te neutraliseren. De levende stroom heeft een genezende werking. Door volledig en helder het leven te aanschouwen zoals het is en meegaan met de beweging van de vergankelijkheid, zonder vastgrijpen, zonder identificatie, kan het helende licht de pijn verzachten en de patronen losweken. Dan is er meegaan met de pulserende beweging van de heldere ruimte en de spontane realisatie van een wakkere geest.

~Kees Voorhoeve

Uit: Vergankelijkheid