Zen-onderricht van Huang Po [3]

Bodhisattva Manjushri vertegenwoordigt de universele wet, en Samantabhadra staat voor aktiviteit. De eerste verwijst naar de wet van de ware onbegrensde leegte, en de laatste naar de onuitputtelijke scheppingsaktiviteiten die niet in vorm te vangen zijn. Bodhisattva Avalokiteshvara vertegenwoordigt grenzeloos mededogen, Mahasthama grote wijsheid, en Vimalakirti vlekkeloze benaming; vlekkeloos verwijst naar de ware aard der dingen terwijl benaming verwijst naar de vorm, maar vorm is in feite hetzelfde als ware aard, vandaar de samengestelde term vlekkeloze benaming. 

Al de kwaliteiten die deze grote Bodhisattva's karakteriseren liggen in de mens verankerd en kunnen niet losgekoppeld worden van de Ene Geest. Word je ervan bewust, en ze zijn er. Jullie, leerlingen van de Weg, laten dit inzicht niet toe en binden je aan verschijningsvormen of zoeken naar iets objectiefs buiten je eigen geest; jullie staan allemaal ruggelings naar de Weg. Denk aan het zand van de Ganges! De Boeddha zei over dit zand: “Wanneer alle Boeddha's en Bodhisattva's met Indra en alle andere goden het zand betreden, verheugt het zich niet; en wanneer ossen, schapen, slangen en insekten erover lopen, ergert het zand zich niet. Het hunkert niet naar juwelen en parfum, en het walgt niet van smerige mest en stinkende pis.” De Geest is niet de geest van het verstandelijk denken en heeft in geen enkel opzicht iets met vorm te maken. Boeddha's en levende wezens verschillen dus helemaal niet van elkaar. 

Je hoeft je alleen maar los te maken van oordeelsvorming, dan heb je alles verwezenlijkt. Maar als jullie, leerlingen van de Weg, je niet in een oogwenk vrijmaken van het verstandeljk denken, dan zul je het nooit bereiken, al blijf je eeuw na eeuw ernaar streven. Verstrikt in allerlei deugdzaamheidsoefeningen van de Drie Voertuigen zul je niet in staat zijn Verlichting te verwerven.

Het verwerkelijken van de Ene Geest kan zich voordoen na lange of korte tijd. Er zijn er die zich meteen bij het horen van dit onderricht ontdoen van oordeelsvorming. Anderen doen dit na het doorlopen van de Tien Geloofsartikelen, de Tien Stadia, de Tien Handelingen en de Tien Geschenken van Verdienste. Weer anderen bevrijden zich na de Tien Stadia van Bodhisattva-ontwikkeling te hebben meegemaakt. Maar of ze nu het verstandelijk denken overschrijden via een langere of kortere weg, het resultaat is een staat van zijn; er ís geen devoot oefenen en geen proces van verwezenlijking. 

Dat er niets bereikt kan worden is niet zo maar een loze kreet; het is de waarheid. En bovendien: of je nu je streven vervult in een enkele gedachteflits of na eerst door de Tien Stadia van Bodhisattva-ontwikkeling te zijn gegaan, de verwerkelijking zal hetzelfde zijn; want deze staat van Zijn verdraagt geen gradaties. De laatste methode heeft dus alleen maar langdurig lijden en zwoegen tot gevolg.

~Huang Po