~Thich Nhat Hanh
Of we nu afwassen, lopen, autorijden en koken, Thich Nhat Hanh ziet het leven als een kunstwerk. In de dagelijkse handelingen vrede, kalmte en openheid uitdrukken. Hij geeft verschillende voorbeelden vanuit het dagelijkse leven om terug te keren naar onze ware natuur, die open en helder is. Mediteren kan je eigenlijk overal, bijvoorbeeld tijdens de afwas:
"Je kunt volgens mij alleen maar denken dat afwassen niet leuk is als je er niet mee bezig bent. Als je eenmaal met opgestroopte mouwen en met je handen in het warme water bij de gootsteen staat, is het werkelijk heel prettig. Ik neem graag de tijd voor elk bord en ben me helemaal bewust van het bord, het water en mijn bewegingen. Als ik me ga haasten om eerder aan mijn toetje toe te komen, weet ik dat de tijd dat ik met de afwas bezig ben onplezierig zal zijn en niet de moeite waard om geleefd te worden. Dat zou jammer zijn, want elke minuut, elke seconde van het leven is een wonder. Elke gedachte en elke handeling waar we het zonlicht van ons bewustzijn op laten schijnen wordt heilig. Ik moet toegeven dat ik iets langer over de afwas doe, maar beleef elk moment ten volle en ik ben gelukkig. Afwassen zowel een middel als een doel in die zin dat we niet alleen afwassen om alles weer schoon te krijgen, maar ook om het afwassen zelf, om elk moment ten volle te beleven."
~Thich Nhat Hanh
Toch is dit aandachtig oefenen geen gemakkelijke opgave, omdat we in
onze westerse cultuur erg doelgericht bezig zijn. We willen dingen
hebben, vanuit een bezitsdrang op zoek naar bevrediging. We hebben
moeite om op ontspannen wijze handelingen te verrichten. We zijn gehaast
bezig en hebben al helemaal moeite om dingen te doen die voor ons geen
nut lijken te hebben. Onze dagelijkse houding kenmerkt zich meer door
onrust en afwezigheid dan door “aandachtig zijn”. We leven daardoor in
een bewustzijnsvernauwing. We worden door gebeurtenissen geleefd. We
raken zo gefascineerd door dingen en processen om ons heen dat we niet
echt leven. We bevinden ons in de wereld van Samsara, zoals dat in de
boeddhistische filosofie wordt uitgedrukt. Samsara is de
ervaringstoestand van afgedwaald zijn. We zijn niet bewust aanwezig maar
we laten ons automatisch en constant mee sleuren door dat wat zich
aandient. We zijn zodoende afwezig en leven in een wereld van schimmen:
"De eucharistie is een oefening in bewust aanwezig zijn. Toen Jesus het brood brak en het met zijn discipelen deelde, zei hij “Eet dit. Dit is mijn lichaam'. Hij wist dat de discipelen werkelijk deelhadden aan het leven op het moment dat zij een stukje brood met volle aandacht aten. In hun dagelijkse leven waren zij waarschijnlijk met hun aandacht bij heel andere dingen tijdens het eten, waardoor brood geen brood meer was, maar een schim. Als we in gedachten verzonken zijn, zijn de mensen die we dagelijks om ons heen zien slechts schimmen; ze bestaan niet echt voor ons en wij zijn zelf ook maar een schim. Door te oefenen met onze aandacht te blijven bij wat we aan het doen zijn, kunnen we werkelijk aanwezig zijn. Wanneer we er zelf echt zijn, zullen we ook echte mensen om ons heen zien en is het leven in al zijn volheid aanwezig. Of we nu brood eten, een mandarijn of een koekje, de kunst blijft om er met onze aandacht bij te zijn."
~Thich Nhat Hanh
Ook al willen we oprecht oefenen met “aandachtig zijn”, steeds vallen we weer terug in onze beperkte egocentrische levenshouding. Het automatisch laten meeslepen heeft voor ons een veilige kant. Ik wil liever verzinken in zekerheid in plaats van mijn frustratie tegemoet te treden. Het is toch ook indrukwekkend overgeleverd te zijn aan de zuigkracht van de wereld en vanuit een roes mijn vastgeroeste denkpatronen tot rust te brengen.
De eenvoud van het moment slaan we echter over. Iedere keer als we proberen direct aandacht te schenken aan de ervaring van het moment en een innerlijke kalmte proberen te creëren, komt er meteen weer een tegenreactie van allerlei 'ikken' die de baas willen spelen. Op zoek naar macht, erkenning, bevestiging, de leegte opvullend, lekker fascinerend. We zijn verstrikt in onze eigen identificaties en het lijkt een onmogelijke opdracht deze diep gewortelde bewustzijns-vernauwing te ontrafelen. Wat zal er gebeuren als het gedrag van die vele 'ikken' ontmaskerd wordt? Mijn hoofd vol spanning, golven van energie, storm en omweer, een overweldigende angstervaring en meteen weer de neiging om weg te vluchten. Loslaten doet pijn. De vele 'ikken' verzetten zich snakkend naar voeding, de situatie staat op scherp. Ik wil loslaten maar kan het niet. Zo veel onrust. Ik ga er toch in mee en laat mij beïnvloeden. Even later baal ik van deze afwezige houding. Wat is nu werkelijk de grondtoon in mijn leven? Hoe kan ik veranderen?
~Kees Voorhoeve
Uit: Aandacht. Naar aanleiding van de levensvisie van Thich Nhat Hanh
"De eucharistie is een oefening in bewust aanwezig zijn. Toen Jesus het brood brak en het met zijn discipelen deelde, zei hij “Eet dit. Dit is mijn lichaam'. Hij wist dat de discipelen werkelijk deelhadden aan het leven op het moment dat zij een stukje brood met volle aandacht aten. In hun dagelijkse leven waren zij waarschijnlijk met hun aandacht bij heel andere dingen tijdens het eten, waardoor brood geen brood meer was, maar een schim. Als we in gedachten verzonken zijn, zijn de mensen die we dagelijks om ons heen zien slechts schimmen; ze bestaan niet echt voor ons en wij zijn zelf ook maar een schim. Door te oefenen met onze aandacht te blijven bij wat we aan het doen zijn, kunnen we werkelijk aanwezig zijn. Wanneer we er zelf echt zijn, zullen we ook echte mensen om ons heen zien en is het leven in al zijn volheid aanwezig. Of we nu brood eten, een mandarijn of een koekje, de kunst blijft om er met onze aandacht bij te zijn."
~Thich Nhat Hanh
Ook al willen we oprecht oefenen met “aandachtig zijn”, steeds vallen we weer terug in onze beperkte egocentrische levenshouding. Het automatisch laten meeslepen heeft voor ons een veilige kant. Ik wil liever verzinken in zekerheid in plaats van mijn frustratie tegemoet te treden. Het is toch ook indrukwekkend overgeleverd te zijn aan de zuigkracht van de wereld en vanuit een roes mijn vastgeroeste denkpatronen tot rust te brengen.
De eenvoud van het moment slaan we echter over. Iedere keer als we proberen direct aandacht te schenken aan de ervaring van het moment en een innerlijke kalmte proberen te creëren, komt er meteen weer een tegenreactie van allerlei 'ikken' die de baas willen spelen. Op zoek naar macht, erkenning, bevestiging, de leegte opvullend, lekker fascinerend. We zijn verstrikt in onze eigen identificaties en het lijkt een onmogelijke opdracht deze diep gewortelde bewustzijns-vernauwing te ontrafelen. Wat zal er gebeuren als het gedrag van die vele 'ikken' ontmaskerd wordt? Mijn hoofd vol spanning, golven van energie, storm en omweer, een overweldigende angstervaring en meteen weer de neiging om weg te vluchten. Loslaten doet pijn. De vele 'ikken' verzetten zich snakkend naar voeding, de situatie staat op scherp. Ik wil loslaten maar kan het niet. Zo veel onrust. Ik ga er toch in mee en laat mij beïnvloeden. Even later baal ik van deze afwezige houding. Wat is nu werkelijk de grondtoon in mijn leven? Hoe kan ik veranderen?
~Kees Voorhoeve
Uit: Aandacht. Naar aanleiding van de levensvisie van Thich Nhat Hanh